Inleiding
Ik weet niet of je hem kent, maar er zijn heel wat mensen die hem niet kennen. Dat snap ik niet, want Eise Eisinga is heel bijzonder. Waarom? Dan moet je deze hele tekst lezen en denk aan het einde van de tekst maar na wat er zou gebeuren als Eise Eisinga niet had gedaan wat hij nu wel heeft gedaan.
Geboorte
Het is 21 februari 1744 en de kleine Eise Jeltenszn Eisinga wordt geboren in het dorpje Dronrijp in Friesland.
Hij heeft 1 broer (Stephanus Jeltens) maar geen zussen. Zijn ouders zijn: “Jelte Eises en Hitjes Teffens.” En
zijn opa en oma`s zijn: Eise Jeltens, Trijntjes Aanes en Steffen Jacobs, Fjük Sipkes.
Jeugd
Ze verhuisden naar Franeker om daar Eise te laten op groeien en een nieuw leven te beginnen. Eise was superslim en was zelfs hoogbegaafd. Hij zou naar het Gymnasium gaan, maar Eise gaat net als veel kinderen na de basisschool bij het bedrijf van zijn vader werken. En het bedrijf van zijn vader is een wolkammerij. Eise had echt geen zin in om te werken bij zijn vaders wolkammerij.
Eise wist heel veel over wiskunde en sterrenkunde. Zijn vader leerde hem in hun vrije tijd van alles over wiskunde, maar op een gegeven moment kon hij Eise er niks meer over vertellen. Eise wilde meer weten, dus mocht hij een les nemen in Dronrijp. Hij ging daar 1 keer in de week naar toe en dat was 2 uur heen en 2 uur terug lopen. Dat is dus 4 uur lopen voor alleen een wiskundeles.
Op zijn 15e schreef hij een boek over wiskunde van wel ruim 650 bladzijdes en tekende eigen illustraties. En Toen hij 18 was schreef hij al een boek over sterrenkunde. Hij was zelfs een officieel astronoom.
Gezin
Eise was een gelukkig man. Hij had een vrouw, Pietje Jacobs en 3 kinderen. Hun 1e kind Trijntje Eisinga stierf al na een maand. Hun 2e kind heette Jelte Eisinga 1774-1809 en 3e kind heette Jacobus Eisinga 1784-1858, maar in 1788 stierf Pietje Jacobs.
Eise had later nog een vrouw Trijntje Sikkema en weer 3 kinderen. Hun 1e kind was Elke Eisinga 1793-1795. Hun 2e kind was Hitje Eisinga 1796-1843. En Hun 3e kind was Menke Eisinga 1798- 1870.
Grote Paniek
Het is 1774 en wetenschappers hebben ontdekt dat de planeten Mercurius, Venus, Mars en Jupiter op een lijn staan met de maan. Veel mensen vinden dit mooi om te zien, maar niet iedereen. Een dominee schrijft dat de planeten gaan botsen en de aarde uit zijn baan gaat en terecht komt in de zon. Heel veel mensen raken in paniek, maar Eise maakt zich nergens druk om want hij weet dat de planeten te ver van elkaar staan om te botsen. Eise wil niet meer dat mensen bang zijn voor botsende planeten.
De bouw van het Planetarium
Hij krijgt het idee om een planetarium te bouwen met planeten die draaien om de zon. Hij moest alles uit zichzelf uitrekenen, want ze hadden toen nog geen rekenmachine. Hij maakt de zon van ijzer en de planeten van hout hij maakt zelfs nog de maan die om de aarde draait. Hij laat de planeten draaien door het als een 
klok te maken, maar dan met meer wijzers en ligt de klok dan met de wijzers op de grond. Aan die wijzers hangt hij planeten en hij maakt gleuven in het plafond van zijn woonkamer, zodat de planeten er uitsteken. Hij schildert het plafond ook mooi blauw en schrijft bij elke gleuf welke planeet er draait en ook hoeveel dagen het duurt voordat hij een heel rondje heeft gedraaid.
Het duurt 7 jaar lang voordat het af is van 1774 tot en met 1781. Het is heel bijzonder dat hij dat heeft gebouwd, want hij doet het precies, dus Mercurius doet er 88 dagen over voordat hij een heel rondje heeft gedraaid en de aarde weer 365 dagen en zelfs de manen draaien precies even veel dagen om hun planeten. Neptunus en Uranus zitten niet in Eise`s Planetarium, want die waren toen nog niet ontdekt en dat is maar goed ook want 1 millimeter op zijn plafond is 1.000.000 kilometer en dat zou dan niet op zijn plafond passen.
Bewondering voor het Planetarium
Iedereen komt kijken naar het Planetarium van Eise Eisinga. Koning Willem I wil nou wel eens zien wat hij heeft gehoord van al die mensen in Nederland. Hij gaat er naar toe en wil het kopen zodat het voor eeuwig wordt bewaard. Hij geeft Eise voor elke spijker 1 gulden in zijn planetarium waren 10.000 spijkers dus kreeg Eise Eisinga 10.000 gulden. Dat is nu € 4537,80
Nu komen mensen en toeristen over de hele wereld om het planetarium van Eise Eisinga, dat is gekocht door Willem I, dus eigenlijk niet van Eise Eisinga is te bezoeken.
De tijd van Eise Eisinga
De tijd van Eise Eisinga was de tijd van de Pruiken en Revoluties 1700-1800. In zijn tijd was er geen oorlog. In Nederland dus kon hij een gewoon leven leiden zo als wij nu doen. Daarmee bedoel ik: je gaat naar school, je leest boeken, koopt eten in de winkel en dat soort dingen. Er is een verschil in deze tijd en nu en dat is vroeger was het iets makkelijker om dingen te ontdekken, want toen was minder ontdekt dan nu zoals: Uranus en Neptunus waren in de tijd van Eise Eisinga nog niet ontdekt.
Na Eise`s dood
Eise Eisinga werd na zijn dood nog steeds geëerd, want door hem zijn mensen niet meer bang voor botsende planeten. Eise Eisinga is zelfs ereburger geworden en de straat waar hij woonde heet nu de: Eise Eisinga laan.
Het planetarium van Eise Eisinga doet het nog steeds en mensen en toeristen over de hele wereld komen het nog steeds bekijken, omdat het een zo’n mooi en bijzonder planetarium is en zeker omdat hij het nog steeds doet en hij de mensheid een stukje minder bang is.
Slot
Heb je al na gedacht over mijn vraag aan het begin?
Wat Als Eise Eisinga niet had gedaan wat hij wel heeft gedaan? Of heb je al bedacht wat er nu was gebeurd met het planetarium als het niet was gekocht door Willem I? Denk daar nog maar goed over na en misschien bedenk je nog meer van dat filosofische vragen. Je hoeft er niet per se een antwoord over te vinden, maar denk er maar wel over na.
Daniel